Życie Jana Kochanowskiego zdecydowanie dzieli się na dwie części. Pierwsza z nich to lata studiów, które odbywały się w Krakowie, oraz Padwie, wędrówki po Europie, gdzie służył na różnych dworach, której ukoronowaniem było stanowisko na sekretarza króla Zygmunta Augusta. Okres drugi, natomiast zaczął się od roku 1571 do śmierci, wiąże się z rodzinnym Czarnolesem, gdzie Kochanowski wiódł bardzo spokojne życie zamożnego ziemianina. W roku 1584 w Krakowie został wydany zbiór jego wierszy pod tytułem “Fraszki”. Fraszki są to krótkie utwory poetyckie, najczęściej opierające się na żartach, mówiące o zdarzeniu lub o osobie. Fraszki renesansu odwoływały się głównie do jakiś sytuacji, i niekiedy miały charakter lekko refleksyjny.
Kochanowski i Polska kultura
Kochanowski stworzył polski wzorzec gatunkowy dla fraszki, poprzez nadanie mu od razu wielkiego bogactwa formalnego. Fraszki tego poety bywały często epitafiami, anegdotami, nie które z nich stanowiły rodzaje zagadek, rebusów, które zostawały odkryte po dokładnym przeczytaniu. Kochanowski posługiwał się także dialogiem, czynił z fraszek zbudowane sceny dramatyczne, doskonale posługiwał się grą słów, oraz słownym dowcipem. W najlepszych jego fraszkach poeta prezentuje się mistrzowsko, posługuje się skrótami, zaskakuje puentami. Autor stosował różnego typu wierszami, od pięciozgłoskowcami do dwu rodzajów trzynastozgłoskowca, budował wiersze ciągle, pośród niektórych fraszek odnajdziemy także sonety. Do nie których tekstów zostały wprowadzone przysłowia, uwielbiam zasadę różności nie kiedy wiersz czytany od końca był rozwiązaniem zagadek. Kochanowski, gdy pisał fraszki bardzo chętnie nawiązywał do wzorów antycznych.
Jan Kochanowski napisał w swoim życiu ponad trzysta fraszek. Spora ich ilość pochodzi z tak zwanego okresu dworskiego w twórczości owego poety. W tym okresie fraszkom przypisywał atmosferę dworskich zabawach, łagodnie przy tym krytykując brak umiaru w ucztowaniu na dworach. Inny charakter miały fraszki refleksyjne, które pisał już po opuszczeniu Krakowa. W tych fraszkach opisywał beznadziejną walkę z losem. Gdzie wszystko przemija, człowiek nie może przeciwstawić się prawo rządzących światem, gdzie jest on podobny do kukiełki, która po odegraniu swojej roli schodzi ze sceny. Kochanowski poprzez fraszki dowiódł zainteresowania życiem wewnętrznym człowieka, oraz otaczającym go świecie. Za razem cenił ludzką pracę, praktycznie nie było tematu którym by się poeta nie zainteresował. Fraszki maiły przede wszystkim rozbawić czytelnika, jednak niemalże niejednokrotnie wychodzi poza tą funkcję. Stawiały na refleksyjność, na chwilę zatrzymania się spojrzenia na świat, choć z lekkim przymrużeniem oka.
Najnowsze komentarze